Γενική Περίληψη
Η «απευθείας ανάθεση» δημόσιας σύμβασης είναι μια εξαιρετική διαδικασία ανάθεσης, όπου μια δημόσια αρχή (Αναθέτουσα Αρχή/Αναθέτων Φορέας) αναθέτει μια σύμβαση σε έναν συγκεκριμένο προμηθευτή αγαθών ή πάροχο υπηρεσιών ή εργολάβο ή μελετητή χωρίς να καταφύγει σε μία από τις διαδικασίες ανάθεσης που προβλέπονται στο άρθρο 26 του Ν.4412/2016.
Γενικά, η απευθείας ανάθεση δημόσιας σύμβασης υπόκειται σε αυστηρούς διαδικαστικούς περιορισμούς, και πρέπει να γίνεται σύμφωνα με τις εκάστοτε ισχύουσες ειδικές νομοθετικές διατάξεις (π.χ αποφυγή φαινομένων τεχνητής κατάτμησης μιας σύμβασης).
Σκοπός αυτής είναι να διασφαλίσει ότι οι δημόσιες αρχές μπορούν να ανταποκριθούν γρήγορα και αποτελεσματικά σε επείγουσες ανάγκες ή καταστάσεις όπου έτερες διαδικασίες ανάθεσης επιφέρουν αχρείαστα διαχειριστικά κόστη [cost – benefit approach].
Η σχετική ανάλυση του αντικειμένου θέματος, συμπεριλαμβανομένου της αντίστοιχης τεκμηρίωσης, υλοποιείται μέσω τριών αυτοτελών άρθρων (Μέρος Α + Μέρος Β + Μέρος Γ).
Μέρος [Β] Η απευθείας ανάθεση δημόσιας σύμβασης κατά τον Ν.4412/2016 (μετά των τροποποιήσεων του Ν.4782/2021) – Διαδικαστικό Πλαίσιο
[Β1] Έναρξη διαδικασίας σύναψης σύμβασης (άρθρο 120 του Ν.4412/2016)
Για την απευθείας ανάθεση, ως χρόνος νοείται η ημερομηνία αποστολής στους Οικονομικούς Φορείς της πρώτης πρόσκλησης υποβολής προσφοράς.
Η πρόσκληση για συμμετοχή σε απευθείας ανάθεση, για συμβάσεις προμήθειας και παροχής υπηρεσιών εκτιμώμενης αξίας άνω των 2.500,00€ μπορεί (διακριτική ευχέρεια) να απευθύνεται και σε έναν Οικονομικό Φορέα και αναρτάται στο Κ.Η.Μ.ΔΗ.Σ. (υποχρεωτική δημοσίευση) τουλάχιστον 5 ημέρες πριν την κοινοποίηση της απόφασης ανάθεσης.
ΠΡΟΣΟΧΗ: Δεν λαμβάνονται υπόψη προσφορές Οικονομικών Φορέων που δεν προσκλήθηκαν να υποβάλουν προσφορά. Από την διατύπωση της ανωτέρω διάταξης, η Αναθέτουσα Αρχή/Αναθέτων Φορέας δύναται [διακριτική ευχέρεια] είτε σε ανάρτηση ανοικτής πρόσκλησης προς όλους, είτε σε κλειστή πρόσκληση προς ορισμένους, είτε σε πρόσκληση μόνο σε έναν Οικονομικό Φορέα.
Για συμβάσεις έργων με εκτιμώμενη αξία μέχρι και 30.000,00€, η πρόσκληση μπορεί (διακριτική ευχέρεια) να απευθύνεται και σε έναν Οικονομικό Φορέα και αναρτάται στο Κ.Η.Μ.ΔΗ.Σ. (υποχρεωτική δημοσίευση) τουλάχιστον 5 εργάσιμες ημέρες πριν την κοινοποίηση της απόφασης ανάθεσης.
ΠΡΟΣΟΧΗ: Δεν λαμβάνονται υπόψη προσφορές Οικονομικών Φορέων που δεν προσκλήθηκαν να υποβάλουν προσφορά.
[Β2] Έννομη προστασία (άρθρο 127 του Ν.4412/2016)
Για δημόσιες συμβάσεις με εκτιμώμενη αξία κατώτερη ή ίση των ορίων του άρθρου 118, περί απευθείας ανάθεσης, όποιος έχει έννομο συμφέρον, μπορεί να ζητήσει την ακύρωση πράξης ή παράλειψης της Αναθέτουσας Αρχής, καθώς και την αναστολή εκτέλεσης, ενώπιον του Διοικητικού Εφετείου της έδρας της Αναθέτουσας Αρχής, σύμφωνα με όσα ορίζονται στα άρθρα 45 έως 56 του Π.Δ. 18/1989, το οποίο αποφαίνεται αμετακλήτως χωρίς να επιτρέπεται η προηγούμενη άσκηση άλλης ειδικής ή ενδικοφανούς διοικητικής προσφυγής [με την τροποποίηση που επέφερε ο Ν.4782/2021 στον Ν.4412/2016 έχουμε κατάργηση της ένστασης που εξεταζόταν από την Επιτροπή Ενστάσεων πριν την απόφαση του αρμόδιου αποφαινόμενου διοικητικού οργάνου].
Το παράβολο για την άσκηση της αίτησης ακύρωσης και της αίτησης αναστολής ορίζεται ίσο με το πέντε τοις εκατό (5%) επί της εκτιμώμενης αξίας της σύμβασης.
Όσον αφορά το Βιβλίο ΙΙ (Αναθέτοντες Φορείς) σε σχέση με την δικαστική προστασία όταν τυγχάνει εφαρμογής το άρθρου 328 «Απευθείας ανάθεση» του Ν.4412/2016, έχουμε το άρθρο 333Α, όπως αυτό αντικαταστάθηκε με το άρθρο 131 του Ν.4782/2021, σύμφωνα με το οποίο «Στις συμβάσεις με εκτιμώμενη αξία κατώτερη ή ίση των ορίων του άρθρου 328 περί απευθείας ανάθεσης και στις συμβάσεις του άρθρου 329 περί συμβάσεων ενεργειών τεχνικής βοήθειας, αναφορικά με την έννομη προστασία, εφαρμόζεται αναλογικά το άρθρο 127 περί έννομης προστασίας κατά τη διαδικασία σύναψης δημόσιων συμβάσεων με εκτιμώμενη αξία κατώτερη ή ίση των ορίων του άρθρου 118 και των δημόσιων συμβάσεων του άρθρου 119.».
